Пакатушка на фестываль ДАХ-XXIX «Адраджэнне»
Мала хто ведае, што 22 жніўня 2015 г. у сядзібе Рэйтанаў , вёскі Грушаўка праходзіў фестываль сучаснага мастацтва Дах-29. Вось нам было цікава там пабываць, а тым больш падрабязней расказаць як там танчылі Кракавяк разам з Алесем Лосем, правялі курс баранавіцкай Мовынанова і спявалі «Пагоню» з Таццянай Грыневіч. А таксама наведалі сядзібу ў Флер’янава і даведаліся шмат цікавага аб яе будучыні.
Ехаць на фестываль мы вырашылі з Наталляй на роварах, каля 40 км нам трэба было праехаць. Па дарозе вырашылі заехаць паглядзець на сядзібу Бохвіцаў, што знаходзіца у вёсцы Флер’янава Ляхавіцкага р-на. Вось якога дыназаўра сустрэлі па дарозе.
Флар’янава
Сядзіба сустракае нас цікавым неагатычным фасадам. За якім стаіць драуляны дом з 19 пакоямі. Кожнае лета Ян Бохвіц здаваў пакоі адпачывальнікам. У 1908 годзе сядзібу для летняга адпачынку абрала Эліза Ажэшка, якая адразу закахалася ў гэтыя месцы.
Пры уваходзе быў такі несамавіты пакой з вакенцам праз якое выдавалі нейкія грошы…
У такім выглядзе захоўваецца падлога- паркет яшчэ можна адшліфаваць і нанесці лак.
На другім паверсе знаходзіліся таксама некалькі тыпічных пакояў, але пры адчыненні дзвярэй аднаго моцна здзівіліся, калі перад намі апынуўся пакой з вельмі нізкай столлю
Калі мы хадзілі па сядзібе, то заўважылі аднаго чалавека пенсійнага ўзроста, які фарбаваў ці бяліў сцену звонку. Мы з ім павіталіся і пайшлі глядзець на дуб, які ў свой час пасадзіла тут Э. Ажэшка.
Потым да нас падыйшоў гэты чалавек і пачаў расказваць пра тое, што цяпер ён займаецца гэтым домам і хоча зрабіць з яго музей і можа, нават, і жыць тут. Бо было заўважна як будаўнікі праводзяць каналізацыю.
Як потым аказалася гэта быў Генрых Міхалавіч Траццяк, які усё ж паспеў за 3 гады да развала ўрваць зорку героя сацыялістычнай працы. Ён з вялікім натхненнем распавёў нам пра сваю былую працу і свой цяперашні занятак
Па словах Генрыха- ён аднаўляе сядзібны дом толькі з сваёй пенсіі. Запрасіў нас у свой пакой каб паказаць старыя фотаздымкі.
Камін дзейнічае і зараз, там ужо ляжалі падрыхтаванныя загадзя сухія дровы. На стале ў Генрыха было шмат фотаздымкаў мінулага жыцця сядзібнага дома. А яшчэ ў Генрыха захаваліся пісьма з перапіскі Бохвіцаў- будзе цікава іх пачытаць.
Дарэчы тут часу не хопіць каб усе распавесці- трэба спецыяльна ехаць да Генрыха ў госці і браць інтэрв’ю асобна для артыкула. Яго праца вельмі значная і вялікая для Беларусі. Шкада што толькі такія асобныя людзі клапацяцца аб захаванні спадчыны, у той час калі дзяржава нават курса даляра не можа утрымаць на адзін дзень.
Мы яшчэ заехалі у Каранеўшчыну да суседзяў Бохвіцаў- Лопатаў. Палацава-паркавы ансамбль Лопатаў (XIX)
Патапавічы. Камяні з крыжамі (1683)
Дарога з в. Грушаўка да Ляхавіч
Грушаўка. Сядзібна-паркавы ансамбль Рэйтанаў (XVIII-XIX)
Прыехалі нарэшце на фестываль. Спачатку па праграме выступалі удзельнікі «З крыніц спрадвечных» — вельмі шматлікія мясцовыя фальклёрныя калектывы, народныя майстры і кухары. Спявалі народныя песьні. Гледачоў было шмат. Прадвалі квас, шашлыкі. Спіртнога не было. З міліцыі былі толькі двое чалавек- кантралявалі сітуацыю, хлопцаў з майкамі з Пагоняй не бралі за вошы, толькі аднаго падвіпіўшага мужыка падабралі, які пацалаваў руку і падзякаваў менавіта на сцэне выступоўцу Алесю Ласю.
Ужо пасля выступу мясцовых калектываў пачалі збіраць абсталяванні, звярнулі намёты з булкамі, звезлі бочку кваса ў невядомы бок, гледачы пачалі зыходзіць, але тады пачаўся сапраўдны фестываль.
Фестываль праводзіла арт-суполка імя Тадэвуша Рэйтана спец-структура міжнароднага фэстываля эксперыментальнага мастацтва «ДАХ». Якія робяць вялікую працу- ўшаноўваюць памяць малавядомага ў беларусаў аднаго з вялікага сына беларускай зямлі, Героя з вялікай літары. Як вядома, за сваё кароткае жыцьцё, Тадэвуш здзейсніў толькі адзін подзьвіг, алэ рэха яго пралуналапа ўсім свеце. У 1773г. , пад час надзвычайнага сойму Рэспублікі Абодвух Народаў, на які ён быў абраны дэпутатам, Наваградскага ваяводтсва ВКЛ, Рэйтан, на чале невялікай па колькасці групы паслоў з беларускіх земляў, выказаў рашучую нязгоду планам зацьвердзіць Першы падзел Рэспублікі.
Сядзіба знаходзіцца у занядбалым стане, але на ёй працуюць валанцёры (адзін ці два чалавекі). Робяць усё магчымае для захаванне гэтага помніка беларускай гісторыі.
Хочацца верыць што пасля таго як нехта прачытае мой матэрыял захоча таксама прыняць удзел у рэстаўрацыі сядзібы. А сёння да нас прыехалі і мастакі
Вучылі мову разам з Мовананова г. Баранавічы.
Яшчэ Алесю Лосю і Мовананова хапіла мікрафона, але Таццяны Грыневіч толькі на 4 песні, пасля чаго яго забралі і увезлі на «шасцёрцы Жыгулі» Але Таццяна мужна спела свой вялікі сэт і без яго. Скончылі на «Пагоне» , «Купалінке» і «****Беларусь».
У спісе запланавахых удзельнікаў быў таксама пісьменнік У. Арлоў, але яго не было. Толькі вось у вечары у прамым эфіры я заўважыў яго віншуючага Міколу Статкевіча, якога незаўбаве выпусцілі на волю. Мо Уладзімір Арлоў ведаў больш чым сам прызідэнт)
Вось вам яшчэ відэарэпартаж ад мяне- Дабра вам!
Больш фота тут