Экскурсія па Гродна — 2014
Яшчэ ў кастрычніку амаль увесь дзень прыйшлося правесці ў Гродна. Так вось справаздачу свайго восеньскага шпацыра вырашыў скласці ў выглядзе маршрута з адметнымі месцамі ў горадзе, якія варта пабачыць таму, хто ўпершыню едзе ў Гродна. Глядзіце далей мапу, фотаздымкі і невялікую гісторыю кожнага месца.
Усе назвы падсвечанныя зялённым колерам клікабельны- па іх ссылкам можна даведацца больш фактаў пра аб’екты. Усе месцы на мапе адзначаны лічбамі і адпавядаюць з лічбамі ў тэксце.
Трэк для загрузкі на навігатара і прагляда на кампутары можна паглядзець па спасылкі тут
Гістарычная даведка пра Гродна, невялічкі экскурс (раю пазнаёміцца):
Першыя звесткі аб Горадні адносяцца да 1128 г. У другой палове ХІІ ст. князямі Барысам і Глебам была збудавана вядомая зараз Каложская царква. У першай палове ХІІІ ст. Горадня была разбурана войскамі мангола-татараў. Большая частка жыхароў на чале з гарадзенскім князем Юрыем Глебавічам загінула, але жыццё горада не прыпынілася. Не паспеўшы адбудавацца поўнасцю, прыцягвае ўвагу крыжацкіх захопнікаў як багаты горад і важны стратэгічны вузел.
З канца ХІІІ ст. тут княжыў сын Даўмонта — Давыд Гарадзенскі. У 1305 г. ён разам з Гедзімінам каля Горадні разбіў ушчэнт войска крыжацкага комтура Конрада Ліхтэнхагена. На працягу наступных гадоў ён не толькі паспяхова адбіваў варожыя напады, але і сам наносіў папярэднія ўдары. У 1326 г. Давыд Гарадзенскі быў па здрадніцку забіты мазавецкім шляхціцам А.Гостам. Крыжацкія напады прыпыняюцца толькі пасля Грунвальдскай бітвы.
З 1413 г. Горадня ў Троцкім ваяводстве. У канцы ХVІІІ ст. заснавана брацкая друкарня, якая выдавала кнігі на беларускай мове. На працягу ХІV-ХVІІІ стст. Горадня спрачалася з Вільняй па багаццю і прыгажосці і заўсёды лічылася другой сталіцай Вялікага Княства Літоўскага. У Горадне прымалі Венецыянскае пасольства (1633), каранаваных асобаў і інш. Адпаведна з Канстытуцыяй Рэчы Паспалітай (1675), Горадня была назначана месцам генеральных соймаў, на якіх абмяркоўваліся пытанні знешняй і нутранай палітыкі.
У 1678 г. тут адбыўся першы генеральны сойм, на якім была зацверджана Андрусаўская дамова аб перамір’і паміж Расеяй і Рэччу Паспалітай і заключаны саюз дзвюх дзяржаваў супраць Турцыі. У 1705 г. у Горадні адбылася сустрэча паміж каралём і вялікім князем Рэчы Паспалітай Аўгустам ІІ і расейскім імператарам Пятром І, якія выпрацоўвалі палітыку супраць шведскага караля Карла ХІІ.
У 1775 г. у Горадню з Менска і Наваградка былі перанесены пасяджэнні вярхоўнага суда Вялікага Княства Літоўскага (Галоўнага трыбунала). На апошнім Гарадзенскім сойме быў зацверджаны другі падзел Рэчы Паспалітай (1793). У снежні 1795 г. апошні кароль і вялікі князь Рэчы Паспалітай — Станіслаў Аўгуст адмовіўся ад кароны. Горадня акрамя палітычнага была таксама і вельмі важным культурным цэнтрам.
У ХVІІІ ст. у Горадні існаваў медыцынскі інстытут, які ў 1781 г. быў перанесены ў Вільню на правах медыцынскага факультэта Віленскага ўніверсітэта. Гарадзенская музычная трупа, створаная на сродкі А.Тызенгаўза, была перавезена ў Варшаву, дзе стала пачынальніцай Варшаўскай оперы. З 1795 г. Горадня знаходзіцца ў складзе Расейскай імперыі. У пачатку ХІХ ст. горад быў зацверджаны як цэнтр аднайменнай губерні. Тады ўсе мескія гарадзенскія прывілеі вывезлі ў Пецярбург і Вільню.
Перад паўстаннем 1863-64 гг. К.Каліноўскі і В.Урублеўскі ўтварылі ў Горадні рэвалюцыйную арганізацыю. У канцы ХІХ ст. Горадня налічвала больш за 40 000 жыхароў і мела 73 прамысловыя прадпрыемствы.
Летам 1915 г. горад акупавалі кайзераўскія войскі. 25.3.1918 Рада БНР абвясціла Гродзеншчыну (з г. Беласток) тэрыторыяй Беларускай Народнай Рэспублікі. У лістападзе 1918 у Гродне пачаў дзейнічаць беларускі камітэт культурна-нацыянальнай сувязі. 19.11.1918 у горадзе створана Беларуская Рада, у снежні 1918 сюды пераехаў урад БНР на чале з А. Луцкевічам, пачалося фармаванне беларускага войска: арганізаваны 1-ы Беларускі полк пяхоты, асобны батальён Гарадзенскай камендатуры і Беларускі гусарскі эскадрон. У студзені 1919 г. адбыліся першыя баі войска Беларускай Народнай Рэспублікі з польскімі легіянерамі. З 1921 па 1939 г. — у складзе Польшчы. З 1939 г. уз’яднана з БССР. Насельніцтва — каля 50 000 чалавек. З верасня 1944 г. — цэнтр Гарадзенскай вобласці.
1. Усё пачынаецца з чыгуначнага вакзала. Мне ён вельмі падабаецца. Усё вельмі гарманычна, стыльна. як і павінна быць.
История белорусской железной дороги началась в декабре 1862 года, когда открылось регулярное движение поездов на всем протяжении дороги Санкт – Петербург – Варшава, проходящей через станцию Гродно . Однако еще в марте 1852 года был подписан циркуляр «О сооружении С.-Петербурго – Варшавской железной дороги», в котором «ГОСУДАРЬ ИМПЕРАТОРЪ высочайше повелетъ соизволилъ: соорудить железную дорогу отъ С. Петербурга къ Варшаве… Работы начать съ 1852 года…». При строительстве Николай I преследовал далеко не экономические цели. Главный мотив – укрепление военно-политического положения русского самодержавия в Королевстве Польском и западных губерниях.
Новая магистраль должна была пройти через Лугу, Псков, Динабург, Вильну, Гродно, Белосток. Работы предписывалось начать как со стороны Санкт — Петербурга, так и со стороны Варшавы.
2. Далей ад вакзала нам трэба звярнуць левее -на вул. Ажэшка. Там калі крыху прайдзем з левага боку можна ўбачыць Хатку Майстра 1768г. Раней гэта быў жылы дом. Зараз- выставачны.
Узор тыпавога маламетражнага жылля з новымі для тых часоў канструкцыямі і эканамічным спалучэннем розных будаўнічых матэрыялаў. У аднапавярховай хаце з мансардай бакавыя і задняя сцены выкананы з брусаў; галоўная фасадная сцяна выкладзена з цэглы і абтынкована. Такім чынам, стваралася манументальнасць жылой забудовы ўздоўж вуліцы. Разнастайнасць хатам надавалі фігурныя франтоны рознай канфігурацыі.
3. Таксама на гэтай вуліцы знаходзіца царква Покрыва Прысвятой Багародзіцы. 1904г.
Гістарычная даведка:
У канцы 19 — пачатку 20 ст. царскі ўрад з мэтай умацавання ўлады, праваслаўя і праслаўлення ваеннай магутнасці актывізаваў будаўніцтва крапасных, гарнізонных і палкавых цэркваў. У 1900 г. асобай камісіяй пры Галоўным штабе арміі быў распрацаваны праект вайсковай царквы. Яна ўяўляла сабой невялікую пяцікупальную царкву з трапезнай і высокай шатровай званіцай, выкананай у «цагляным» стылі. Першая такая царква была пабудавана ў 1901 г. у Новым Пецяргофе для Каспійскага пяхотнага палка, а ўжо ў снежні 1901 г. было найвысачэйша загадана: «Установить на будушее время к исполнению правило, чтобы… православная церковь в виде отдельного здания была непременной принадлежностыо казарм тех частей войск, по штатам коих положены церковные притчи». Падрыхтоўка да царкоўнага будаўніцтва ішла і ў часцях Гродзенскага гарнізона. Аднак пачатак яго быў перарваны руска-японскай вайной 1904—1905 гг.
Храм-помнік будавалі як цывільныя, так і ваенныя спецыялісты. Праект яго быў распрацаваны ў інжынерным упраўленні Віленскай ваеннай акругі. За аснову была ўзята царква Каспійскага пяхотнага палка, аднак мясцовыя інжынеры ўнеслі ў праект новыя архітэктурныя элементы, будаўнічыя матэрыялы, дзякуючы чаму храм набыў свае непаўторныя рысы. Галоўная заслуга пры гэтым належала гродзенскаму ваеннаму інжынеру І.Я. Савельеву (1866-1951).
Прысвячэнне сабора святу Пакроваў Прасвятой Багародзіцы было не выпадковым: з аднаго боку, гэта сімвалізавала заступніцтва Багародзіцы за родную зямлю, з другога — азначала пачатковы этап бітвы на рацэ Шахе, якая закончылася беспаспяхова і з вялікімі стратамі. Сімвалічны сэнс храма-помніка не вычэрпваўся яго прысвячэннем. Важнае значэнне меў устаноўлены праз некаторы час хрэсны ход на свята Уваходу Гасподняга ў Іерусалім, дзе Свята-Пакроўскі храм павінен быў абазначаць Горад Нябесны. Акрамя рэлігійнага сэнсу гэтае шэсце напамінала сучаснікам аб гераізме воінаў, якія загінулі на ратным полі. На ўшанаванне памяці загінуўшых аднапалчан было вырашана перадаць у Новы храм рэліквіі вайны — палкавыя іканастасы і абразы, што спадарожнічалі воінам у час баёў.
Царква — помнік архітэктуры псеўда-рускага стылю.
4. Вуліца Ажэшка
Долгое время эта улица называлась- Роскошь. Во второй половине ХIХ века название на очень привлекательное — Садовая. Однако и ему не суждено было сохраниться: в начале прошлого столетия улица становится Муравьевской — в честь бывшего гражданского губернатора Гродненской губернии М.Муравьева, известного своими жестокими репрессиями в отношении повстанцев 1830 — 1831 годов.
Адразу пасля царквы збочваем на права на вуліцу Акадэмічную.
5. Помнік праваабарончым ворганам
В 1793 году король Станислав Август подарил гродненской лютеранской общине таверну, как место для молитв. В середине XIX века задние кирхи несколько раз перестраивалось. В 1873 г., появилась колокольня с часами. Когда же в 1912 году построили новый пасторский дом с лютеранской школой, кирха приняла знакомый облик.
В советскую эпоху здание кирхи использовали как архив, орган был передан государственной филармонии. На месте где сейчас расположен детский сад, до XIX века хоронили прихожан, однако в 1936 году кладбище было ликвидировано.
Община гродненских лютеран возродилась в 1993 года. А в 1995 году кирха была возвращена верующим.Что касается проекта реставрации, то в будущем кирха поменяет свой цвет на серый, а также на ее крышу вернется шпиль, который стоял там до второй мировой войны. Также на стене кирхи установят пинакли — маленькие башенки. Также в плане реконструкции — укрепление стен и улучшение гидроизоляции фундамента. Также будет облагорожена и территория вокруг строения — установят скамейки, выложат бетонную плитку.
В данный момент на реконструкцию здания выделено 3 миллиарда белорусских рублей (ок.320 тысяч долларов). Однако данных денег хватит только на наружное обустройство здания. Основными спонсорами выступили выступили гродненские предприятия: «Конте СПА», Гродненская табачная фабрика, Гроднопромстрой. Ожидается, что определенные средства на реставрацию выделит также МИД Германии.
Также стоит омтетить, что скамьи внутри здания кирхе подарила лютеранская община Ганновера. А орган, который весит 8 тонн и стоит около миллиарда рублей, в скором времени доставят из Фарнкфурта-на-Майне. Появление органа позволит проводить в здании кирхи концерты.
Интересный факт — во время реставрации фундамента кирхи из земли было извлечено три могильные плиты с надписями на немецком языке.
Справка. Изначально здание кирхи было обыкновенной таверной, которую король Речи Посполитой Станислав 2 подарил лютеранской общине Гродно. В 1793 году она была перестроена и приспособлена для ведения службы. После этого здание перестраивалось еще дважды — в 1842 (перестроена в стиле неоготики) и в 1912 — отштукатурена и приняла современный вид. В советское время лютеранская диаспора Гродно прекратила свое существование, а в здании хранился архив. А так как на архивные дела правительство СССР выделяло немного денег, то и церковь постепенно разрушалась. Возрождена лютеранская община в Гродно была лишь в 1993 году. С тех пор здание ожидало и своей реконструкции. Сегодня это единственная действующая лютеранская церковь в Беларуси.
7. Потым мы збочваем налева на вуліцу 1-га мая.
На карте 1824 г. изображен проезд (пока еще не улица), ведущий от нынешней улицы Ожешко к лютеранской кирхе. К ней примыкало кладбище, за которым были поля. В 1866 г. улица уже прочерчена, но на ней, кроме кирхи, пока нет строений. В 1892 г. впервые появляется название улицы — Яковлевский проспект, который идет до Городничанки, но не пересекает ее. Через 8 лет название меняется на Яков проспект.
В Первую Мировую войну немцы улицу назвали Jakobs prospect. Решением городской Рады 26 апреля 1920 г. проспект переименован в Aleja 3 Maja (Аллея 3 Мая). В сентябре 1939 г. Гродно вошел в состав БССР, и наша улица на всем своем протяжении получила новое имя — 1 Мая. В годы Великой Отечественной войны она носила название Bismarkstrasse. А после освобождения города в июле 1944 г. улице вернули довоенное название — 1 Мая.
8. Па праваму боку якой можна трапіць на Дом- музей Багдановіча. Дом сам пабудаваны у 1883г.
Сегодня посетить музей Богдановича можно на сайте проекта: виртуальная экспозиция содержит экспонаты с описаниями и интересными фактами. Также в рамках проекта мы разработали компьютерную игру «Дом с тайнами», в которую можно играть онлайн или скачать на планшет, мобильный телефон.
Вул. Дзяржынская .
9. Лямус. Варта ці туды схадзіць? Вырашайце самі- вось вам некалькі водгукаў 😆
Ресторан «Стары Лямус» — бывший мануфактурный склад и администраторская кладовая — сегодня может служить почти что образцом рачительного отношения к прошлому, на котором при этом можно еще и зарабатывать
10. Жан Эмануэль Жылібер.
Глиняная статуя ждала своего воплощения в бронзе почти четыре с половиной месяца. Примером для эскиза стал единственный сохранившийся бюст, созданный еще при жизни великого ученого. Его мраморный оригинал хранится в Лионе.
Жилибер приехал в Гродно в 1775 году после конфликта с профессурой медицинского колледжа в Лионе. Возмущение среди коллег вызвала книга, в которой ученый критиковал существовавшую тогда систему подготовки медиков. Жан Эммануэль Жилибер основал первую на территории Речи Посполитой медицинскую академию, госпиталь, аптеку, роддом… А в ботаническом саду выращивал лекарственные растения.
В 1802 году во время торжеств по случаю создания Гродненской губернии, на которых присутствовал Александр I, в театре упала штукатурка. Император сразу же выделил на ремонт здания 2 тысячи рублей. Для сравнения: один гусь в ту пору стоил 16 копеек
12. Плошча Тызенгаўза. Пра тое як адносяцца да гісторыі горада і будынкаў на плошчы- чытайце па спасылкі.
13. Помнік жаўнерам 2-й сусветнай вайны старанна прыбіраюць
14. Дом Адміністратара 1780г. Зараз на рэканструкцыі.
Дом администратора (в некоторых источниках «дом вице-администратора»), расположенный напротив музыкальной школы, представляет собой двухэтажную прямоугольную в плане постройку под вальмовой крышей. В архитектуре здания, построенного в последней трети XVIII в., прослеживаются черты раннего классицизма с соответствующим архитектурным декором. Внутренняя планировка и оформление интерьеров относятся к более позднему времени.
15. Насупраць знаходзіцца музыкальная школа («Крывая афіцына») 1780г.
Здание музыкальной школы, или музыкального флигеля, построенное в 70—80-х годах XVIII в., кроме учебных целей было предназначено для концертов с посещением публики. На первом и втором этажах школы размещались небольшие залы и классы для занятий; общежитие для учащихся и жилые комнаты преподавателей были в мансарде.Изогнутая форма плана здания («кривая официна») была по всей вероятности продиктована соображениями построения архитектурного ансамбля площади на Городнице. Однако ансамбль не был завершен и «кривая официна» не была композиционно поддержана соседними постройками.
16. Плошча Леніна
Від з плошчы Леніна на вул. Сацыялістычную
Світанак на плошчы Леніна
Далей мы праходзім да вул. Савецкай. Адной з прыгажэйшых вуліц Беларусі.
17. Вуліца Савецкая. Па якой можна пабачыць шмат гістарычных пабудоў такіх як- Дом Рамэра, суд, палацы Сапег і Масальскіх.
Виленская, она же Доминиканская, она же Соборная, она же Гинденбург–штрассе и, наконец, Советская… Свое самое первое название эта гродненская улица получила потому, что вела от рынка на Вильно — самое ходовое направление того времени для глубоко провинциального городка. В наше время по Советской улице транспорту ездить запрещено. Разве можно спешить там, где даже время остановилось? Разве можно кататься по музею на велосипеде? Но вот что удивительно: несмотря на запрет, именно она, а не широкие транспортные магистрали, остается самым востребованным местом у горожан. Хотя вряд ли они расхаживают вдоль старинных домиков, каждый раз напоминая себе: «Это здание стоит здесь уже четыре столетия, а это — три. Здесь, в квартире над «Оптикой», два года жил у своего соратника Милевича Кастусь Калиновский, а на этом месте стоял доминиканский костел, который был разобран властями в наказание городу за то, что учащиеся из расположенной рядом гимназии участвовали в восстании 1863 года».
Вуліца Савецкая ўпадае ў Савецкую плошчу.
18. Палац культуры тэкстыльшчыкаў быў пабудаваны ў 1958 г.
Сярод гарадзенцаў працяглы час існавала легенда, што ён пабудаваны «задам наперад», г.зн. фасад, які выходзіць да Хаты побыту, павінен быць галоўным. Але гэта ўсяго толькі легенда. Са слоў дачкі прараба Р. Папова, які будаваў гэты будынак, пры ажыццяўленні праекта была прыбрана каланада перад галоўным фасадам, таму ён і ўяўляецца нам не зусім завершаным.
19. Вул. Замкавая. Одна из старейших городских улиц, протяженностью всего лишь около 300 метров, относится к числу символов нашего древнего города. Впервые в исторических хрониках улица упоминается в XVI в. Именовалась она тогда как улица «Еврейская с Рынка до Замка». Улица Замковая служила главным трактом, по которому вельможи и сенаторы съезжались в замок. На этой улице иметь свою резиденцию считалось за честь. Из резиденций знатных родов ВКЛ до нас дошел после ряда реконструкций дворец Массальских (ул. Замковая, 5), а также дворец Хрептовичей (ул. Замковая, 16), где сейчас разместил свои экспозиции Республиканский музей истории религии. Можно отметить также дом табачных магнатов XIX в. Шерешевских (ул. Замковая, 12). Во время опустошительного пожара 1885 г. и последующих годов эта улица, как и другие городские улицы, в значительной степени пострадала и была восстановлена в конце XIX – начале XX веков.
На месте скверика, примыкающего к Советской площади, стоял один из старейших католических храмов Беларуси – Фара Витовта, взорванная в ночь на 29 ноября 1961 г.
Подготовку и осуществление взрыва костела производила ленинградская группа подрывников. Экскаваторами битый кирпич, остатки стен загружали в самосвалы, которые все это вывозили в район ул. Суворова.На том месте улицы Суворова, где сейчас возвышаются высотные дома, существовало болотце со всеми своими атрибутами – камышом, лягушками и карасями. До декабря 1962 г. наша семья жила буквально в полукилометре от этого болотца. Зимой по замерзшей поверхности пруда детвора каталась на коньках, а летом в нем ловили рыбу. Вот это самое болото и засыпали обломками храма. Спустя какое-то время забили сваи и построили многоэтажные жилые дома. Один из пунктов постановления о сносе здания костела предписывал материалы костела использовать для устройства тротуаров, дорожек и временного покрытия проезжей части улиц. Но, кроме посыпанных битым красным кирпичом дорожек сквера, который основали на месте Фары Витовта, больше никаких тротуаров и дорожек в городе из этого кирпича никто не видел.
20. На скрыжаванни Замкавай і вул. Давыда Гарадзенскана знаходзіцца пажарная каланча пач 20 ст.
Напротив дворца Хрептовичей возвышается пожарная каланча, решение о строительстве которой в городе было принято после пожаров второй половины XIX в. Рядом с ней возвели пожарное депо, перестроенное из бывших королевских конюшен конца XVIII в. В случае пожара кареты с пожарниками выезжали прямо на ул. Замковую. Перекрестка Замковая – Давыда Городенского – Большая Троицкая тогда просто не существовало.
21. За пажарным дэпо варта яшчэ адзін вельмі характэрны будынак: Вялікая харальная сінагога, збудаваная па праекце таго ж архітэктара Санці Гуччы яшчэ ў XVI павеку. Пасля вядомага пажару 1899 г. яна таксама моцна папакутавала і была значна перабудавана.
22. Стары замак. XI ст. Гісторыя. Рэканструкцыя. Проблемы замковых узгоркаў.
За сваю доўгую гісторыю Стары замак шматлікае пабачыў, ён з’яўляўся рэзідэнцыяй каралёў польскіх і вялікіх князёў літоўскіх: Вітаўта Вялікага, Казіміра, Жыгімонта Аўгуста, каралевы Боны, Стэфана Баторыя. Выконваў таксама і розныя дзяржаўныя функцыі – з’яўляўся месцам паседжанняў Сойма Рэчы паспалітай, Камісіі Скарбовой Вялікага княства Літоўскага, Мытнага дэпартамента ВКЛ. Быў замак і ваенным шпіталем, і музеем.
23. Новы Замак. Гісторыя.
Будаўніцтва гэтага палаца, спраектаванага Пепельманам, доўжылася з 1737 па 1742 год. Ён быў узведзены на суседнім з Замкавай гарой узвышшы, насупраць Старога замка.
План палаца меў выгляд літары «П» і ствараў вялікі парадны ўнутраны двор -курданер. Сам будынак быў суразмерны і шыкоўны, вытрыманы ў стылі ракако. Палац, пабудаваны ў часы караля Аўгуста III, ужо пры яго пераемніку Станіславе Аўгусце Панятоўскім перажыў першыя змены на карысць класічнага стылю. Кіраваў працамі Джузэпе Сака і, напэўна, дэкаратар Шымон Манькоўскі.
Вельмі падабаецца гэты малюнак у стылі- fish-eye
Від з узвышша замка на Нёман.
24. Царква Нараджэння Прасвятой Багародзіцы і манастыр. 1720 г.
Будучи в марте 1998 в монастыре, президент РБ А. Г. Лукашенко оставил в книге почетных гостей запись: «Восхищаюсь вашим мужеством и преданности великим ценностям человечества. Дай Господь вам добра, мира и счастья».
25. Танк T-34. Недзе у 2005г яго хацели прыбраць з плошчы.
На франтальнай плоскасці надпіс “Доблесным савецкім воінам, вызваліўшым горад Гродна пекла нямецка-фашысцкіх захопнікаў”.
26. Драматычны тэатр. 1947г.
27. Касцёл Адшукання Святога Крыжа і кляштар бэрнардынаў.
Гісторыя ўзвядзення касцёла пачынаецца ў далёкім 1494 году, калі на зямельных угоддзях, якія належаць ордэну бернардынаў, быў пабудаваны драўляны манастыр. Пасля таго як Гародня з лёгкай рукі Стэфана Баторыя стаў сталіцай Рэчы паспалітай, быў закладзены першы камень у будаўніцтве касцёла.
Своеасаблівасць і арыгінальнасць архітэктуры касцёла Адшукання Святога Крыжа сфармавалася шмат у чым дзякуючы злучэнню трох абсалютна розных стыляў
Шматлікія аматары гісторыі наведваюць гэты будынак з-за таго, што менавіта тут злучылі свае лёсы двое закаханых: Элиза Ожешко і Пётр Ожешко.
Падчас Рад будынак бернардынскага касцёла займала бюро судова-медыцынскай экспертызы, судовая лабараторыя, абласная хата санітарнай асветы і санэпідстанцыя. У 1990 году ў сценах касцёла пачала дзейнасць Вышэйшая рымска-каталіцкая семінарыя.
28. Касцёл Святога Францыска Ксаверыя. Гісторыю касцёла Святога Францыска Ксаверыя ў Гродне трэба адлічваць з 1584 года, калі кароль Стэфан Баторый утварыў фундацыю і выслаў у Варшаву да правінцыяла езуітаў ліст з запрашэннем прыехаць у гэты горад і вызначыць месца для будучай сядзібы.
Злева ад касцёла знаходзіцца аптэка- музей. Самая старая аптэкаў Беларусі (!) Варта таксама яе наведаць.
29. вул. Карла Маркса. Касцёл Звеставання Найсвяцейшай Панне Марыі.
Адзін з галоўных архітэктурных помнікаў не толькі Гародня, але і ўсёй Беларусі. Гісторыя касцёла пачалася ў 1651 году. Галоўным будаўнічым матэрыялам таго часу было дрэва, таму захаваўся толькі адзін драўляны будынак, якое ўжо больш 400 гадоў варта пад голым небам. Збудаванне было асвячона Вільнюскім біскупам Купкоўкі Тышкевічам і стала з гэтага часу звацца касцёлам Звеставання Панны Марыі.
30. Аўтавакзал
Гісторыя аўтавакзала пачалася з 1930-х гадоў мінулага стагоддзя. Гэта быў час палітычных супярэчнасцяў і індустрыяльна-эканамічных пераменаў. Разам з пастановай аб стварэнні гарадскога аўтобуснага маршруту было вырашана забяспечыць міжгароднія і прыгарадныя зносіны. Першым пастаўшчыком паслуг гарадскога грамадскага транспарту было супольнасць Autoruch. Новаўвядзенне карысталася вялікім попытам і неўзабаве заваявала давер жыхароў.
Першая станцыя аўтавакзала Гродна знаходзілася на плошчы Стэфана Баторыя. Шчыра кажучы, сучаснаму чалавеку станцыяй гэта цяжка назваць, бо яна ўяўляла сабой толькі прыпынак з вывешаным раскладам.
Ужо да пачатку 1940-х гадоў аўтобусны парк горада пашыраўся і папаўняўся транспартам замежнага вытворчасці. Удасканальвалася і міжгародніх зносінаў.
Сёння аўтавакзал цалкам рэканструяваны, ўдасканалена інфраструктура і якасць кропак грамадскага харчавання ўнутры будынка. Будынак пабудавана ў строгай класічным стылі.
Расклад аўтобусаў. Гродна. (вялікі памер)
31. Сталоўка дзе я паеў=) (тады курс даляра быў недзе каля 10600р). Недалёка ад вакзала.
Далей я пайшоў назад, але па вузкай вуліцы Кірава. Вось такія люстэркі стаяць на скрыжаваннях. Каб кіроўцы, выязжаючы на скрыжаванне , маглі не надта далёка высоўвацца каб убачыць транспарт, дарогу якому трэба саступіць.
Вярнуўся зноў на вуліцу Э. Ажэшка.
32. Помнік Э. Ажэшка
33. Ананімны «дойлід Гарадніцы«, прататыпам якога быў італьянскі архітэктар Джузэпэ Сака.
Дойлід сядзіць на лавачцы недалёка ад свайго асабняка, трымаючы на каленях «план Гарадніцы». Аўтар скульптары Аляксандр Анціпін чамусьці ўручыў італьянскаму архітэктару, што працаваў у Рэчы Паспалітай, план, выкананы выключна на рускай мове. Скульптура была адкрыта 11 верасня 2008 г. і, па словах аўтара, на гэтым месцы павінна была стаяць толькі часова — па заканчэнні рэканструкцыі вуліцы Ажэшкі бронзавы Сака павінен быў з’явіцца там. Аднак, як гаворыцца, няма нічога больш вечнага, чым часовае.
Чытаць цалкам: http://news.tut.by/kaleidoscope/390416.html
34. Гімназія жаночая Марыінская 1893г.
35. Дом Элізы Ажэшкі Копія дома, у якім жыла Ажэшка ў 1895-1910 гг. Пры аднаўленні перанесены трохі ўглыб вуліцы.
Бонус: На чыгуначным вакзале ўсталявана шыльда паўстанцам 1863г.
І Гродненскія валідатары=)
Карысная інфармацыя Схема руху аўтобусаў па Гродна ( Схема движения автобусов по г. Гродно) Вялікі памер фотаздымка.
Ну вось і усё. Шмат на што яшчэ можна паглядзець у Гродна, не усе помнікі архітэктуры увайшлі у гэты маршрут, але патрэбна больш часу. Вось гэты маршрут складае каля 8 км. Я лічу, што на цэлы дзень яго хпопіць. Можна распрацаваць іншыя маршруты. Напрыклад толькі у гродненскім заапарку можна хадзіць паў дня дакладна. Вось мае фотаздымкі з яго я выклаў у асобны альбом.
Усім дабра.
